قیمت نفت خام ایران در سال ۱۴۰۳ فراز و نشیب‌های چشم‌گیری را پشت سر گذاشت؛ نوساناتی که گاهی با یک حمله پهپادی یا تنش دیپلماتیک به اوج می‌رسید و گاهی با تغییر در ذخایر جهانی یا کاهش تقاضای کشورهای مصرف‌کننده، وارد فاز نزولی می‌شد. با این حال، مرور این تحولات نشان می‌دهد که در نهایت، این عرضه و تقاضاست که حرف آخر را در بازار می‌زند.
نفت سنگین ایران در نخستین روز سال با قیمت ۸۱ دلار و ۶۰ سنت معامله شد و تنها دو هفته بعد، به بالاترین نرخ سال یعنی ۸۷ دلار و ۷۱ سنت رسید. افزایش نگرانی‌ها درباره امنیت عرضه، به‌دلیل حملاتی در شرق اروپا و تنش‌های فزاینده در غرب آسیا، از عوامل اصلی این جهش بودند. اما با فروکش کردن تنش‌ها، بازار هم به آرامش نسبی بازگشت.
در خرداد، تصمیم برخی تولیدکنندگان بزرگ برای افزایش عرضه به همراه رشد ذخایر نفتی در آمریکا، باعث شد قیمت نفت ایران تا ۷۶ دلار کاهش یابد. مدتی بعد، حوادث طبیعی و گمانه‌زنی‌ها درباره ناآرامی‌های بیشتر در منطقه، باعث رشد دوباره قیمت شد.
در تابستان، اقداماتی در منطقه که با واکنش‌های نظامی همراه بود، بازار را دستخوش نوساناتی کرد اما این نوسان‌ها دوام چندانی نداشتند. هم‌زمان با کاهش تقاضا از سوی اقتصادهای بزرگ و نگرانی‌ها از رکود اقتصادی جهانی، قیمت نفت سنگین ایران تا کف سال یعنی ۶۷ دلار در شهریور سقوط کرد.
پاییز، مجدداً با بروز تهدیداتی علیه تأسیسات نفتی در منطقه، شاهد رشد موقت قیمت‌ها بودیم، اما با کاهش سطح تنش‌ها، این رشد نیز تعدیل شد. در ادامه، تغییرات سیاسی در آمریکا نیز تأثیر محسوسی بر بازار ایران نداشت و قیمت‌ها در محدوده ۶۹ تا ۷۳ دلار باقی ماندند.
با نزدیک شدن به زمستان، تصمیم ائتلاف کشورهای صادرکننده نفت برای تعویق در احیای کامل تولید، همراه با تحریم‌های جدید علیه برخی صادرکنندگان، قیمت نفت ایران را تا نزدیک ۷۹ دلار بالا برد. اما این روند صعودی پایدار نماند و به‌دلیل فشارهای سیاسی و نگرانی‌های تازه درباره اقتصاد جهانی، قیمت نفت بار دیگر تا حدود ۷۲ دلار کاهش یافت.
در اسفند نیز، عواملی چون تعرفه‌های تجاری و تغییرات در سیاست تولید اعضای اوپک‌پلاس، باعث شد قیمت نفت ایران بین ۶۸ تا ۷۰ دلار در نوسان باشد. همچنین، تشدید تحریم‌ها علیه ایران موجب کاهش فاصله قیمتی میان نفت سنگین ایران و نفت برنت شد و حتی در برخی مقاطع، قیمت نفت ایران از برنت پیشی گرفت.
نکته قابل‌توجه اینکه رویدادهای مهم داخلی کشور در سال گذشته، از جمله تغییرات در مدیریت عالی اجرایی، تأثیر قابل‌توجهی بر قیمت نفت نگذاشت.
در نهایت، مرور روند قیمت نفت ایران در ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که اگرچه تحولات سیاسی و ژئوپلیتیک می‌توانند در مقاطع کوتاه‌مدت بازار را تحت‌تأثیر قرار دهند، اما این عوامل بنیادین عرضه و تقاضا هستند که مسیر بلندمدت بازار را تعیین می‌کنند. از این‌رو، تحلیل‌گران و سیاست‌گذاران اقتصادی باید با دقت، روندهای بازار جهانی نفت را رصد کنند.
